دکتر جواد طلسچی یکتا: بنیانگذار رسانه تاب‌آوری ایران و معمار توانمندسازی اجتماعی
فهرست عناوین
- دکتر جواد طلسچی یکتا: بنیانگذار رسانه تاب‌آوری ایران و معمار توانمندسازی اجتماعی
- مقدمه: دکتر جواد طلسچی یکتا؛ پیشگام تاب‌آوری و توانمندسازی در ایران
- مسیر حرفه‌ای و تحصیلی: بنیان‌های یک دیدگاه نوآورانه
- بنیان‌گذاری برند مددکاری اجتماعی ایرانیان: آغاز یک حرکت رسانه‌ای ملی
- رسانه تاب‌آوری ایران: نوآوری در ترویج تاب‌آوری اجتماعی
- بازتعریف تاب‌آوری: پیوندی نوین میان تاب‌آوری و توانمندسازی
- نقش آموزشی و ترویجی: مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری در دانشگاه‌ها
- دستاوردها، چالش‌ها و چشم‌انداز آینده: میراث دکتر جواد طلسچی یکتا
- نتیجه‌گیری
دکتر جواد طلسچی یکتا: بنیانگذار رسانه تاب‌آوری ایران و معمار توانمندسازی اجتماعی
مقدمه: دکتر جواد طلسچی یکتا؛ پیشگام تاب‌آوری و توانمندسازی در ایران
در چشم‌انداز پویای توسعه اجتماعی و سلامت روان در ایران، نام دکتر جواد طلسچی یکتا به عنوان یک شخصیت محوری و بنیانگذار برجسته می‌درخشد. ایشان به عنوان بنیانگذار رسانه تاب‌آوری ایران، مددکار اجتماعی پیشرو، پژوهشگر و مدرس تاب‌آوری در کشور شناخته می‌شوند.۱ این جایگاه رفیع، نه تنها از فعالیت‌های گسترده ایشان در حوزه‌های مددکاری اجتماعی و تاب‌آوری نشأت می‌گیرد، بلکه از بینش عمیق و رویکرد تحول‌آفرین او در مواجهه با چالش‌های اجتماعی معاصر سرچشمه می‌گیرد.
با راه‌اندازی نخستین رسانه تخصصی تاب‌آوری در ایران، دکتر طلسچی یکتا رویکردی نوین را در کشور بنیان نهادند.۱ این اقدام، نشان‌دهنده درک دقیق ایشان از خلأهای موجود در زمینه انتشار دانش تخصصی و نیاز مبرم به پلتفرم‌هایی برای ترویج مفاهیم حیاتی مانند تاب‌آوری بود.
نقش محوری ایشان در توسعه و تقویت زیرساخت‌های رسانه‌ای در حوزه‌های مددکاری اجتماعی و تاب‌آوری در ایران، به درستی به عنوان یک نقطه عطف در تاریخچه این حوزه‌های حیاتی کشور محسوب می‌شود.۲ این توصیف، بیانگر تأثیر عمیق و ماندگار فعالیت‌های ایشان بر گفتمان ملی و زیرساخت‌های رفاه اجتماعی و سلامت روان است.
اهمیت کار دکتر طلسچی یکتا در بستر نیازهای جامعه معاصر ایران بیش از پیش آشکار می‌شود.
در دنیای پرچالش امروز، توانایی مقابله با بحران‌ها و سازگاری با تغییرات به عنوان یکی از ارکان اساسی موفقیت فردی و سازمانی شناخته می‌شود؛ از این رو، مفهوم تاب‌آوری به ابزاری کلیدی برای ارتقاء مقاومت و انعطاف‌پذیری در مقابل فشارهای مختلف تبدیل شده است.۳
در چنین شرایطی، نیاز به ساختارها و نهادهایی که بتوانند به جامعه در سازگاری با این چالش‌ها کمک کنند، بیش از پیش احساس می‌شود و دکتر طلسچی یکتا با اقدامات پیشگامانه خود در این زمینه، به این نیاز حیاتی پاسخ داده‌اند.۴
فعالیت‌های ایشان، انتظارات خواننده را برای درک عمق و گستردگی مشارکت‌هایشان در ادامه این گزارش بالا می‌برد و نشان می‌دهد که ایشان نه تنها یک متخصص، بلکه یک شخصیت بنیانگذار و تحول‌آفرین در حوزه تاب‌آوری و مددکاری اجتماعی ایران هستند.
مسیر حرفه‌ای و تحصیلی: بنیان‌های یک دیدگاه نوآورانه
مسیر حرفه‌ای و تحصیلی دکتر جواد طلسچی یکتا، بنیان‌های فکری و عملی رویکرد جامع و نوآورانه ایشان به تاب‌آوری و توانمندسازی را شکل داده است. ایشان متولد ۲۰ مهر ۱۳۵۷ در بندرانزلی هستند.۳
این جزئیات بیوگرافیک، زمینه شخصی فعالیت‌های ایشان را مشخص می‌کند و به درک بهتر سیر تحول فکری و عملی او کمک می‌کند.
مسیر تحصیلی دکتر طلسچی یکتا، گویای دیدگاه چندوجهی و عمیق اوست. ایشان در مقطع کارشناسی، مددکاری اجتماعی را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر (۱۳۷۶-۱۳۸۱) فرا گرفتند.
این رشته، به طور ذاتی بر مسائل سیستمی و توانمندسازی در جوامع تمرکز دارد. سپس، در مقطع کارشناسی ارشد، به تحصیل در رشته روانشناسی بالینی در ارمنستان – ایروان (۱۳۸۱-۱۳۸۴) پرداختند که ابزارهای لازم برای درک سلامت روان فردی و مکانیسم‌های مقابله با چالش‌ها را در اختیارشان قرار داد.
نهایتاً، ایشان مدرک دکتری تخصصی خود را در رشته مدیریت کارآفرینی و آینده‌پژوهی از دانشگاه تهران (۱۳۹۶-۱۳۹۹) کسب کردند.۴
این رشته، دیدگاهی استراتژیک، آینده‌نگر و سیستمی به حل مسئله، نوآوری و ایجاد طرح‌های پایدار ارائه می‌دهد. این تنوع رشته‌ای، پایه‌های دیدگاه جامع ایشان را نشان می‌دهد و به ایشان امکان داد تا با دیدی گسترده به مسائل پیچیده تاب‌آوری بپردازند.
پژوهش‌های دکتر طلسچی یکتا در زمینه‌های مرتبط با تاب‌آوری و آسیب‌شناسی اجتماعی، نشان‌دهنده درک عمیق و دیدگاه نوآورانه ایشان نسبت به مسائل اجتماعی و روانشناختی است.۴ این پژوهش‌ها، مبنای نظری فعالیت‌های عملی ایشان را تشکیل می‌دهند.
تجربیات عملی اولیه ایشان نیز نقش بسزایی در شکل‌گیری رویکردشان ایفا کرد. بلافاصله پس از فارغ‌التحصیلی از رشته مددکاری اجتماعی در سال ۱۳۸۱، ایشان به مدت دو سال به عنوان مددکار اجتماعی در زندان بندرانزلی خدمت کردند و تجارب مهمی در این دوران کسب نمودند.۵
این تجربه میدانی، درک عملی ایشان از چالش‌های اجتماعی و نیازهای واقعی افراد آسیب‌پذیر را عمیق‌تر ساخت. پس از اتمام دوره سربازی و بازگشت به ایران، دکتر طلسچی یکتا با تاسیس کلینیک مددکاری اجتماعی معراج با مجوز سازمان بهزیستی، به طور مستقیم و میدانی به امور تخصصی مددکاری اجتماعی پرداختند.
فعالیت‌های ایشان در این کلینیک عمدتاً در شاخه‌های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و فرزندان بی‌سرپرست و بدسرپرست سازمان بهزیستی، و همچنین اجرای طرح‌های مختلف در زمینه پیشگیری و مقابله با آسیب‌های اجتماعی متمرکز بود.۵ این فعالیت‌ها نشان‌دهنده تعهد ایشان به رفع مشکلات اساسی جامعه از نزدیک است.
تلفیق منحصربه‌فرد پیشینه تحصیلی دکتر طلسچی یکتا در مددکاری اجتماعی، روانشناسی بالینی و مدیریت کارآفرینی/آینده‌پژوهی، همراه با تجربیات عملی اولیه ایشان در محیط‌های چالش‌برانگیز، بنیانی قوی برای رویکرد جامع و توانمندسازی‌محور او به تاب‌آوری ایجاد کرده است. این ترکیب از عمق نظری و بینش عملی، به ایشان امکان داد تا مفهوم تاب‌آوری را فراتر از جنبه‌های صرفاً روانشناختی، به ابعاد اجتماعی، سازمانی و جامعه‌ای گسترش دهند. این مسیر، نشان می‌دهد که تأثیر جامع و کل‌نگر ایشان بر حوزه تاب‌آوری، نتیجه مستقیم و منطقی تجربیات و آموزش‌های چندوجهی اوست.
بنیان‌گذاری برند مددکاری اجتماعی ایرانیان: آغاز یک حرکت رسانه‌ای ملی
دکتر جواد طلسچی یکتا در سال ۱۳۹۲ شمسی، گامی بلند در جهت حرفه‌ای‌سازی و گسترش دسترسی به دانش مددکاری اجتماعی در ایران برداشتند.
در سال ۱۳۹۰، پس از یک دوره شش ماهه نیازسنجی دقیق از وضعیت فضای رسانه‌ای و مجازی مددکاری اجتماعی کشور، ایشان تصمیم به تاسیس وب‌سایت جامع مددکاری اجتماعی گرفتند.۵
این نیازسنجی دقیق، نشان‌دهنده رویکرد علمی و هدفمند ایشان در شناسایی خلأهای موجود و برنامه‌ریزی برای پر کردن آن‌ها بود. این رویکرد استراتژیک و مبتنی بر شواهد، اساس توسعه رسانه‌ای ایشان را بنا نهاد.
وب‌سایت رسمی مددکاری اجتماعی ایرانیان (iraniansocialworkers.ir) در نهایت در سال ۱۳۹۲ به شکل رسمی با گستره پوشش رسانه‌ای ملی و فراملی آغاز به کار کرد.۵ تاسیس این رسانه، یک خلأ مهم در فضای رسانه‌ای تخصصی کشور را پر کرد و به عنوان یک پلتفرم جامع برای متخصصان و عموم مردم عمل نمود. هدف اصلی از راه‌اندازی این رسانه، جذب مشارکت متخصصین مددکاری اجتماعی و بهره‌برداری از پتانسیل‌های موجود در این حوزه بود.۲
این هدف، به تقویت جامعه مددکاری اجتماعی و ایجاد یک شبکه ارتباطی قوی میان فعالان این عرصه کمک شایانی نمود.
پس از مدت کوتاهی، این رسانه با اجرای چندین کارزار رسانه‌ای با موضوعات متنوع اجتماعی در سطح کشور کاملاً شناخته شد، به طوری که روزانه صدها آی‌پی مختلف این رسانه را رصد می‌کردند.۵ این موفقیت سریع، نشان‌دهنده اثربخشی استراتژی رسانه‌ای ایشان و نیاز مبرم جامعه به محتوای تخصصی و کاربردی در حوزه مددکاری اجتماعی بود.
یکی از دستاوردهای برجسته این وب‌سایت، تولید و انتشار شش کتاب از محتوای اختصاصی آن است.۵ این امر به تثبیت جایگاه آن به عنوان یک مرجع علمی و تولیدکننده دانش کمک کرد و نشان داد که این پلتفرم فراتر از یک رسانه خبری، به یک مرکز تولید محتوای تخصصی و قابل استناد تبدیل شده است. جدول زیر، جزئیات این کتاب‌ها را ارائه می‌دهد:
| عنوان کتاب | سال انتشار | توضیحات/موضوع |
| کتاب تاب‌آوری در دنیای امروز | ۱۳۹۹ (بر اساس سوابق شغلی) / ۱۴۰۲ (بر اساس تاریخ انتشار در سیویلیکا) / دسامبر ۲۰۲۳ (بر اساس تاریخ انتشار در وب‌سایت مددکاری اجتماعی ایرانیان) | مجموعه‌ای از یادداشت‌ها و مقالات مدیر و موسس خانه تاب‌آوری ایرانیان، با تمرکز بر تاب‌آوری ۷ |
| پنجمین کتاب سال رسانه ایرانیان | ۱۴۰۱ (آگوست ۲۰۲۲) | پنجمین کتاب سال مددکاری اجتماعی، گردآوری محتوای اختصاصی از پلتفرم وب‌سایت ۹ |
| چهارمین کتاب سال | ۱۳۹۷ (ژوئن ۲۰۱۸) | چهارمین کتاب از وب‌سایت مددکاری اجتماعی، با تمرکز بر چالش‌های طبیعی و محیطی کشور ۹ |
| سومین کتاب سال رسانه ایرانیان | ۱۳۹۵ (مارس ۲۰۱۷) | – ۹ |
| دومین کتاب سال رسانه ایرانیان | ۱۳۹۴ (مارس ۲۰۱۶) | سومین کارزار رسانه‌ای مددکاران اجتماعی ایرانیان با موضوع ضرورت حمایت اجتماعی از معتادین بهبودیافته ۹ |
| اولین کتاب سال رسانه ایرانیان | ۱۳۹۴ (می ۲۰۱۵) | مجموعه‌ای از مقالات و یادداشت‌های مددکاران اجتماعی ایرانی، به مناسبت ماه جهانی مددکاری اجتماعی ۹ |
تاسیس “مددکاری اجتماعی ایرانیان” در سال ۱۳۹۲، که با یک دوره نیازسنجی دوساله همراه بود، نشان‌دهنده رویکردی استراتژیک و مبتنی بر شواهد در توسعه رسانه‌ای است. این وب‌سایت به سرعت از طریق کارزارهای رسانه‌ای شناخته شد و انتشار شش کتاب از محتوای آن، تأثیر فوری و پایدار آن را به عنوان یک مرکز محوری برای گفتمان و انتشار دانش مددکاری اجتماعی در ایران برجسته می‌کند. این ابتکار به طور مؤثری به حرفه‌ای‌سازی و تمرکز محتوای تخصصی مددکاری اجتماعی در فضای آنلاین کمک کرده است. این پلتفرم فراتر از یک رسانه خبری، به یک مخزن قوی از دانش قابل انتشار تبدیل شد و عملاً به عنوان یک انتشارات تخصصی عمل کرد. این توالی رویدادها، نشان‌دهنده یک روند روشن از حرفه‌ای‌سازی و نهادینه‌سازی در چشم‌انداز رسانه‌ای مددکاری اجتماعی در ایران است.
دکتر طلسچی یکتا صرفاً یک وب‌سایت ایجاد نکردند؛ بلکه یک برند و یک اکوسیستم تولید دانش را به دقت بنا نهادند که به سرعت به یک نقطه مرجع مرکزی و معتبر تبدیل شد. این امر تأثیر عمیقی بر استانداردسازی و انتشار گسترده دانش مددکاری اجتماعی داشت و آن را هم قابل دسترس و هم معتبر ساخت و در نتیجه، کل این حوزه را ارتقا بخشید.
رسانه تاب‌آوری ایران: نوآوری در ترویج تاب‌آوری اجتماعی
در ادامه مسیر پیشگامانه خود در حوزه رسانه و توسعه اجتماعی، دکتر جواد طلسچی یکتا در سال ۱۴۰۲ شمسی، گامی مهم دیگر برداشتند و رسانه تاب‌آوری ایران را بنیان نهادند.
این اقدام با هدف رفع همپوشانی وب‌سایت‌های فعال در حوزه تاب‌آوری صورت گرفت و منجر به تاسیس اولین رسانه تاب‌آوری اجتماعی ایران به نشانی talisweb.ir شد.۲ این گام، نشان‌دهنده تلاش برای ایجاد یک پلتفرم متمرکز، معتبر و یکپارچه برای انتشار دانش تاب‌آوری است.
این رسانه با تمرکز بر ارتقای مقاومت و انعطاف‌پذیری اجتماعی و اقتصادی، به عنوان یک پلتفرم مرکزی برای انتشار اطلاعات، تجربیات و پژوهش‌های مرتبط با تاب‌آوری عمل می‌کند.۲
هدف اصلی این رسانه، ارتقای فرهنگ تاب‌آوری در جامعه ایرانی و فراهم آوردن فضایی برای تبادل نظر و همکاری بین متخصصان و علاقه‌مندان است.۱۰ این رویکرد، به ایجاد یک اکوسیستم جامع برای ترویج و توسعه تاب‌آوری در سطوح مختلف جامعه کمک می‌کند.
نقش “خانه تاب‌آوری ایران” در این اکوسیستم، مکمل و حیاتی است. خانه تاب‌آوری ایران در دی ماه ۱۳۹۳ توسط دکتر طلسچی یکتا تاسیس شد.۳ این مرکز با هدف ایجاد فضایی برای هم‌افزایی فعالیت‌های علمی و پژوهشی در حوزه‌های مختلف تاب‌آوری آغاز به کار نمود و به سرعت به محلی معتبر برای متخصصین و پژوهشگران این حوزه تبدیل شد.۴
اهداف کلیدی خانه تاب‌آوری ایران شامل هم‌افزایی علمی و پژوهشی، تولید محتوای تخصصی، آموزش و توانمندسازی، و تشویق به پژوهش و نوآوری است.۶ این اهداف، نشان‌دهنده تعهد عمیق این نهاد به پیشبرد دانش و عمل در زمینه تاب‌آوری است.
تشکیل تیم تخصصی خانه تاب‌آوری ایرانیان در سال ۱۴۰۰، که فرآیند شناسایی نخبگان برای آن از سال ۱۳۹۶ آغاز شده بود، ظرفیت‌های تاب‌آوری کشور را به طور قابل توجهی تقویت کرده است.۲ این توسعه تدریجی و هدفمند ساختارهای حمایتی، نشان‌دهنده یک برنامه‌ریزی بلندمدت و استراتژیک در فعالیت‌های دکتر طلسچی یکتا است.
تاسیس “رسانه تاب‌آوری ایران” در سال ۱۴۰۲ شمسی، به طور خاص با هدف “رفع همپوشانی وب‌سایت‌های فعال در حوزه تاب‌آوری” ۲، نشان‌دهنده یک حرکت استراتژیک به سمت یکپارچه‌سازی و رسمیت‌بخشی به تلاش‌های پیشین است.
این امر حاکی از آن است که دکتر طلسچی یکتا نیاز به یک پلتفرم واحد و معتبر برای تسهیل انتشار دانش تاب‌آوری را درک کرده بود و این اقدام بر پایه زیرساخت‌های ایجاد شده توسط “خانه تاب‌آوری ایران” (۱۳۹۳ شمسی) و رسانه “مددکاری اجتماعی ایرانیان” (۱۳۹۲ شمسی) بنا نهاده شد. این تکامل، درک عمیق ایشان از استراتژی رسانه‌ای و توسعه اکوسیستم محتوایی را منعکس می‌کند. عبارت “رفع همپوشانی” یک شاخص مهم است. این بدان معناست که پیش از سال ۱۴۰۲، چندین منبع محتوای مرتبط با تاب‌آوری وجود داشته که احتمالاً برخی از آن‌ها از طریق ابتکارات قبلی مانند “خانه تاب‌آوری ایران” و “مددکاری اجتماعی ایرانیان” ایجاد شده بودند.
بنابراین، راه‌اندازی یک “رسانه تاب‌آوری ایران” جدید و اختصاصی در سال ۱۴۰۲، یک تصمیم استراتژیک برای تجمیع و رسمیت بخشیدن به این تلاش‌های رسانه‌ای موجود بود. این پیشرفت، نمونه‌ای کلاسیک از استراتژی رسانه‌ای در حوزه‌های در حال رشد است:
با افزایش تعداد تولیدکنندگان محتوا، یک پلتفرم مرکزی و معتبر برای کاهش پراکندگی، تضمین کیفیت و به حداکثر رساندن تأثیر کلی، ضروری می‌شود.
تصمیم دکتر طلسچی یکتا برای راه‌اندازی “رسانه تاب‌آوری ایران” در سال ۱۴۰۲، نتیجه مستقیم رشد و تنوع پیشین محتوای تاب‌آوری است و نشان‌دهنده آینده‌نگری ایشان در مدیریت اکوسیستم رسانه‌ای است.
بازتعریف تاب‌آوری: پیوندی نوین میان تاب‌آوری و توانمندسازی
یکی از برجسته‌ترین ابعاد فعالیت‌های دکتر جواد طلسچی یکتا، رویکرد نوآورانه ایشان در بازتعریف مفهوم تاب‌آوری است.
با ورود ایشان به حوزه تاب‌آوری ایران، پیوندی نوین میان واژگان تاب‌آوری و توانمندسازی ایجاد شده است [User Query]. این پیوند، رویکردی پویا و عملیاتی به تاب‌آوری می‌بخشد که فراتر از تعاریف سنتی و صرفاً روانشناختی است.
دکتر طلسچی یکتا تعاریفی جدید از تاب‌آوری مبتنی بر توانمندسازی در حیطه های مختلف انسانی، گروهی، جامعه‌ای و سازمانی ارائه داده‌اند.
این گسترش دامنه، نشان‌دهنده جامعیت دیدگاه ایشان است. رویکرد ایشان تاب‌آوری را تنها به جنبه‌های روانشناختی محدود نمی‌کند، بلکه ابعاد اجتماعی، خانوادگی، سازمانی و حتی ملی آن را نیز مورد توجه قرار می‌دهد.۱۲
این نگاه چندوجهی، تاب‌آوری را به یک مفهوم کاربردی در سطوح مختلف تبدیل می‌کند و محتوای ارائه شده توسط ایشان، طیف وسیعی از مخاطبان با نیازهای متفاوت را پوشش می‌دهد.۱۲
در دیدگاه ایشان، تاب‌آوری اجتماعی به توانایی یک جامعه برای مقاومت در برابر بحران‌ها، سازگاری با تغییرات و بازسازی خود پس از شوک‌ها اشاره دارد.
این مفهوم شامل شبکه‌های حمایتی، همبستگی اجتماعی، سرمایه اجتماعی و ظرفیت‌های نهادی برای پاسخگویی به چالش‌هاست.۱۲ این تعریف، عمق و بومی‌سازی مفهوم را نشان می‌دهد و آن را با واقعیت‌های اجتماعی ایران همسو می‌کند. تلاش‌های ایشان در تدوین مدل‌های بومی تاب‌آوری و تربیت تسهیل‌گران، به ارتقای این مفهوم و کاربردی‌سازی آن در جامعه کمک شایانی کرده است.۱۳
بازخورد و استقبال سازمان‌های اجتماعی و دانشگاهی از تعاریف جدید ایشان بسیار چشمگیر بوده است [User Query]. این توجه، نشان‌دهنده پذیرش گسترده و کاربردی بودن دیدگاه‌های ایشان در محافل علمی و اجرایی است.
پایگاه اطلاع‌رسانی تاب‌آوری ایران (وابسته به فعالیت‌های ایشان) به یک منبع معتبر برای دانشجویان و پژوهشگران در زمینه تاب‌آوری تبدیل شده است.۱۲ این مرجعیت علمی، اعتبار کار ایشان را دوچندان می‌کند و به ترویج دانش تاب‌آوری در سطح آکادمیک کمک می‌کند.
فعالیت‌های دکتر طلسچی یکتا فراتر از یک پروژه رسانه‌ای، یک حرکت اجتماعی با هدف توانمندسازی افراد و جوامع برای مقابله مؤثرتر با سختی‌ها و رسیدن به رشدی پایدار است.۱۲
این توصیف، ماهیت عمیق‌تر و تحول‌آفرین کار ایشان را آشکار می‌سازد. توسعه “راهنمای علمی و کاربردی حمایت‌های روانی اجتماعی در دوران جنگ” با تاکید بر ارتقاء تاب‌آوری آحاد جامعه، بر اساس رهنمودهای بین‌المللی (IASC, WHO, Sphere) و تجربه میدانی متخصصان ایرانی، نمونه‌ای بارز از تاثیرگذاری عملی و پذیرش دیدگاه‌های ایشان در سطح نهادهای رسمی و تخصصی است.۱۴ این سند، کاربرد عملی نظریات ایشان را در شرایط بحرانی اثبات می‌کند.
این راهنما شامل اصول راهبردی چون منشور حقوق محور، هرم لایه‌ای IASC، اصول کمک‌های اولیه روانشناختی (PFA) و مراقبت از مراقبین است و راهنمایی‌های خاص برای گروه‌های هدف (کودکان، زنان، سالمندان، افراد دارای معلولیت) ارائه می‌دهد.۱۴
بازتعریف تاب‌آوری توسط دکتر طلسچی یکتا، که به طور صریح آن را با “توانمندسازی” پیوند می‌دهد و دامنه آن را از روانشناسی فردی به سطوح اجتماعی، سازمانی و ملی گسترش می‌دهد، یک نوآوری مفهومی قابل توجه در بافتار ایران محسوب می‌شود. ادبیات سنتی تاب‌آوری اغلب بر ویژگی‌های روانشناختی فردی و مکانیسم‌های مقابله‌ای تمرکز دارد.
با ادغام صریح “توانمندسازی” و گسترش مفهوم به سطوح جمعی، دکتر طلسچی یکتا درک پویاتر، فعال‌تر و سیستمی‌تری از تاب‌آوری را معرفی می‌کند. این رویکرد به ویژه در جامعه‌ای مانند ایران که ساختارهای اجتماعی، حمایت جامعه‌ای و ظرفیت‌های نهادی نقش مهمی در عبور از مشکلات و بازیابی از آن‌ها دارند، بسیار مرتبط و کاربردی است.
این تغییر پارادایم صرفاً آکادمیک نیست؛ بلکه پیامدهای عملی گسترده‌ای دارد و مداخلات جامع‌تر و بومی‌سازی‌شده‌تری را ممکن می‌سازد. تدوین “راهنمای علمی و کاربردی حمایت‌های روانی اجتماعی در دوران جنگ” گواه بارز آن است که چگونه کار مفهومی ایشان در حال عملیاتی شدن و پذیرش توسط سازمان‌های اجتماعی و دانشگاهی کلیدی است.
این دستاورد، نقش ایشان را به عنوان یک رهبر فکری که مفاهیم جهانی را با نیازهای بومی تطبیق می‌دهد و به راهکارهای عملی تبدیل می‌کند، برجسته می‌سازد.
نقش آموزشی و ترویجی: مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری در دانشگاه‌ها
یکی از ابعاد مهم و تأثیرگذار فعالیت‌های دکتر جواد طلسچی یکتا، نقش ایشان به عنوان مدرس و ترویج‌دهنده مفهوم تاب‌آوری در مراکز علمی کشور است.
ایشان مدرس اولین کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری در دانشگاه‌های ایران بوده‌اند [User Query]. این نکته، نقش پیشگامانه ایشان در ادغام آموزش آکادمیک تاب‌آوری در برنامه‌های درسی دانشگاهی را تأیید می‌کند.
از سال ۱۳۹۹ شمسی (۲۰۲۰ میلادی) تاکنون، دکتر طلسچی یکتا به عنوان مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری در دانشگاه‌های مختلف کشور مشغول به فعالیت بوده‌اند.۳ تداوم این فعالیت‌ها، نشان‌دهنده تقاضای مستمر برای تخصص ایشان و اعتبار بالای آموزه‌هایشان در جامعه علمی است.
این کارگاه‌ها در دانشگاه‌های معتبر ایران همچون علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، خوارزمی، دانشگاه گیلان، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران و گیلان و سایر دانشگاه‌های معتبر کشور برگزار شده است.۳
این لیست، گستره نفوذ آموزشی ایشان را به وضوح نشان می‌دهد و تأکید می‌کند که ایشان در مراکز علمی تراز اول کشور به تدریس مشغول بوده‌اند.
ایشان با ارائه محتوای آموزشی جامع و کاربردی، تأثیر مثبتی بر دانشجویان و پژوهشگران این دانشگاه‌ها گذاشته‌اند.۱۵ این تأثیر، به افزایش آگاهی و توانمندی دانشجویان و اساتید در زمینه تاب‌آوری کمک شایانی کرده است.۳
جدول زیر، دانشگاه‌های میزبان کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری دکتر طلسچی یکتا را به همراه توضیحات مربوطه نشان می‌دهد:
| دانشگاه | توضیحات |
| دانشگاه علامه طباطبایی | مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری و آموزش تاب‌آوری در مددکاری اجتماعی (از ۱۳۹۹ تاکنون) ۳ |
| دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی | مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری و مجموعه کارگاه‌های کسب و کارهای نوین در مددکاری اجتماعی (از ۱۳۹۹ تاکنون) ۳ |
| دانشگاه خوارزمی | مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری و کارگاه تخصصی کار عملی در مددکاری اجتماعی (از ۱۳۹۹ تاکنون) ۳ |
| دانشگاه گیلان | مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری، کارگاه آموزشی “خط قرمز” و کارگاه آموزشی نقش آموزش کارآمد در کاهش آسیب‌های اجتماعی (از ۱۳۹۹ تاکنون) ۳ |
| دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی | مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری و کارگاه آموزشی تاب‌آوری رسانه‌ای (از ۱۳۹۹ تاکنون) ۳ |
| دانشگاه علوم پزشکی تهران | مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری (از ۱۳۹۹ تاکنون) ۳ |
مشارکت مستمر دکتر طلسچی یکتا به عنوان مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری در چندین دانشگاه تراز اول ایران از سال ۱۳۹۹ شمسی، نشان‌دهنده یک استراتژی عمدی و موفق برای ادغام آموزش تاب‌آوری در برنامه‌های درسی رسمی دانشگاهی است.
اصطلاح “کارگاه‌های تخصصی” به معنای آموزش عمیق و عملی است، نه صرفاً سخنرانی‌های سطحی. تدریس در “مراکز معتبر” و “دانشگاه‌های مختلف کشور” نشان‌دهنده پذیرش گسترده آکادمیک و تقاضای بالا برای تخصص ایشان است.
مدت زمان طولانی فعالیت‌های آموزشی ایشان (“از ۱۳۹۹ تاکنون”) نشان‌دهنده نقش پایدار و تأثیرگذار ایشان است، که حاکی از آن است که این‌ها رویدادهای یک‌باره نیستند، بلکه مشارکت‌های مستمر در برنامه‌های درسی دانشگاهی هستند.
این پذیرش گسترده آموزه‌های ایشان، حاکی از رشد فزاینده شناخت اهمیت عملی تاب‌آوری و جایگاه معتبر ایشان در این حوزه است که به طور مستقیم در شکل‌دهی نسل بعدی متخصصان مددکاری اجتماعی و روانشناسی نقش دارد. این الگو از مشارکت، به یک روند مهم در نهادینه‌سازی آموزش تاب‌آوری در سیستم آموزش عالی ایران اشاره دارد.
دکتر طلسچی یکتا به وضوح در خط مقدم این روند قرار دارد و فعالانه برنامه‌های درسی را شکل می‌دهد و نسل‌های آینده متخصصان مددکاری اجتماعی و روانشناسی را آموزش می‌دهد.
جایگاه شناخته‌شده ایشان به عنوان “مدرس کشوری” ۳، نفوذ گسترده و ملی ابتکارات آموزشی ایشان را بیشتر تقویت می‌کند و مستقیماً به جنبه “توانمندسازی” کار ایشان از طریق ایجاد سرمایه انسانی ضروری در زمینه تاب‌آوری در سراسر کشور کمک می‌کند.
دستاوردها، چالش‌ها و چشم‌انداز آینده: میراث دکتر جواد طلسچی یکتا
دکتر جواد طلسچی یکتا با سال‌ها تلاش بی‌وقفه و دیدگاهی آینده‌نگرانه، میراثی پایدار در حوزه‌های مددکاری اجتماعی و تاب‌آوری در ایران بر جای گذاشته‌اند. دستاوردهای کلیدی ایشان فراتر از تأسیس نهادها و رسانه‌هاست و شامل تأثیرات عمیق بر آگاهی عمومی و توسعه علمی کشور می‌شود.
خلاصه دستاوردهای کلیدی و تاثیرات پایدار:
- افزایش آگاهی عمومی: از طریق انتشار محتوای قابل فهم و کاربردی، مفاهیم تاب‌آوری از فضای آکادمیک خارج شده و به زبان عموم مردم معرفی شده است.۱۲ این دستاورد، نشان‌دهنده موفقیت در مردمی‌سازی یک مفهوم تخصصی و حیاتی است.
- مرجعیت علمی: فعالیت‌های ایشان و پایگاه‌های اطلاع‌رسانی مرتبط، به یک منبع معتبر برای دانشجویان و پژوهشگران در زمینه تاب‌آوری تبدیل شده است.۱۲ این مرجعیت علمی، اعتبار کار ایشان را دوچندان می‌کند.
- تشویق به پژوهش: با معرفی نیازهای پژوهشی و انتشار نتایج تحقیقات، بستر مناسبی برای انجام مطالعات بیشتر در این حوزه فراهم آمده است.۱۲ این امر به توسعه دانش بومی در زمینه تاب‌آوری کمک می‌کند.
- شبکه‌سازی متخصصان: پلتفرم‌های ایجاد شده توسط ایشان به محلی برای ارتباط و تبادل نظر بین متخصصان و علاقه‌مندان به تاب‌آوری تبدیل شده است.۱۲ این شبکه‌سازی، هم‌افزایی و همکاری‌های بین‌رشته‌ای را تقویت می‌کند.
- نهادینه‌سازی مفهوم تاب‌آوری: دکتر طلسچی یکتا نقش کلیدی در معرفی و نهادینه کردن مفهوم تاب‌آوری در فضای رسانه‌ای و عمومی ایران ایفا کرده‌اند.۱۲ این نهادینه‌سازی، تاب‌آوری را به یک جزء جدایی‌ناپذیر از گفتمان اجتماعی تبدیل کرده است.
- توانمندسازی افراد و جوامع: هدف نهایی و برجسته فعالیت‌های ایشان، توانمندسازی افراد و جوامع برای مقابله مؤثرتر با سختی‌ها و رسیدن به رشدی پایدار است.۱۲ این رویکرد عملی، به بهبود کیفیت زندگی در مواجهه با چالش‌ها کمک می‌کند.
- تقویت بنیان‌های تاب‌آوری اجتماعی: از طریق ابتکارات رسانه‌ای و آموزشی، ایشان به تقویت بنیان‌های تاب‌آوری اجتماعی کشور کمک کرده‌اند.۲ این امر، جامعه را در برابر بحران‌ها مقاوم‌تر می‌سازد.
جوایز و افتخارات کسب شده:
تلاش‌های دکتر طلسچی یکتا مورد تقدیر و شناسایی قرار گرفته است. ایشان در سال ۱۳۹۷ به عنوان “مدیر ارزش‌آفرین ایران” و در سال ۱۳۹۵ به عنوان “مددکار نمونه کشور” شناخته شده‌اند.۷ این جوایز، نشان‌دهنده تأثیرگذاری و اعتبار حرفه‌ای ایشان در سطح ملی است.
مواجهه با چالش‌ها:
در مسیر توسعه رسانه‌های تخصصی و ترویج مفاهیم نوین، دکتر طلسچی یکتا با موانعی نیز روبه‌رو شده‌اند. این چالش‌ها شامل “تلاش‌های تحریفی از سوی گروه‌هایی که بخواهند تاریخچه تاب‌آوری کشور را تغییر دهند” و “ایجاد وب‌سایت‌های تقلبی با هدف خدشه‌دار کردن زحمات بنیانگذاران و منحرف کردن افکار عمومی” بوده است.
با این حال، ایشان با پافشاری و تلاش شبانه‌روزی موفق شدند تا وضعیت تاب‌آوری کشور را تثبیت کرده و جایگاه رسانه‌های تخصصی را به خوبی در جامعه مطرح کنند. حفظ اصالت در تاریخچه تاب‌آوری رسانه‌ای ایران، به دلیل اعتبار علمی و حرفه‌ای فعالیت‌های ایشان و جلوگیری از سوءاستفاده از دستاوردهای پیشروان، از اهمیت حیاتی برخوردار است.۱۲
چشم‌انداز آینده:
با توجه به تلاش‌ها و دستاوردهای دکتر طلسچی یکتا، انتظار می‌رود که خانه تاب‌آوری ایران به رشد و توسعه خود ادامه داده و نقش مهم‌تری در آموزش و پژوهش‌های مرتبط با تاب‌آوری ایفا کند. این سازمان در حال برنامه‌ریزی برای گسترش فعالیت‌های خود در سطح ملی و بین‌المللی است تا بتواند به عنوان یک مرجع معتبر در زمینه تاب‌آوری و مددکاری اجتماعی شناخته شود و به تبادل تجربیات و دانش با دیگر کشورها بپردازد.
همچنین، این سازمان به دنبال همکاری با نهادها، سازمان‌ها و افراد علاقه‌مند به حوزه مددکاری اجتماعی و تاب‌آوری است تا با همفکری و همکاری‌های مشترک، تأثیرات مثبتی بر جامعه داشته باشند. برنامه‌ریزی برای برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و کنفرانس‌های تخصصی در آینده نزدیک، فرصت‌های عالی برای ارتقای دانش و شبکه‌سازی فراهم خواهد آورد.۲
نتیجه‌گیری
دکتر جواد طلسچی یکتا با درایت، پشتکار و دیدگاهی نوآورانه، نقشی کلیدی در معرفی و نهادینه کردن مفهوم تاب‌آوری در فضای رسانه‌ای و عمومی ایران ایفا کرده‌اند.۱۲ فعالیت‌های ایشان فراتر از یک پروژه رسانه‌ای، به یک حرکت اجتماعی با هدف توانمندسازی افراد و جوامع برای مقابله مؤثرتر با سختی‌ها و رسیدن به رشدی پایدار تبدیل شده است.۱۲
از بنیان‌گذاری برند مددکاری اجتماعی ایرانیان در سال ۱۳۹۲ و تولید شش کتاب از محتوای آن، تا تأسیس رسانه تاب‌آوری ایران در سال ۱۴۰۲ با هدف یکپارچه‌سازی و ترویج دانش تاب‌آوری، و همچنین نقش محوری ایشان به عنوان مدرس کارگاه‌های تخصصی تاب‌آوری در دانشگاه‌های معتبر کشور از سال ۱۳۹۹، تمامی این اقدامات نشان‌دهنده یک مسیر حرفه‌ای پیوسته و هدفمند است.
رویکرد توانمندسازی‌محور ایشان در بازتعریف تاب‌آوری، که ابعاد فردی، گروهی، جامعه‌ای و سازمانی را در بر می‌گیرد، یک نوآوری مفهومی است که به طور گسترده مورد استقبال سازمان‌های اجتماعی و دانشگاهی قرار گرفته و به تدوین راهنماهای عملی مانند “راهنمای حمایت‌های روانی اجتماعی در دوران جنگ” منجر شده است.
میراث دکتر طلسچی یکتا، شامل افزایش آگاهی عمومی، ایجاد مرجعیت علمی، تشویق به پژوهش، شبکه‌سازی متخصصان و تقویت بنیان‌های تاب‌آوری اجتماعی کشور است. با وجود چالش‌ها و تلاش‌های برای تحریف، پایداری و تعهد ایشان به پیشبرد این حوزه‌ها، جایگاهشان را به عنوان یک رهبر فکری و تسهیل‌گر سلامت روان در جامعه ایران تثبیت کرده است. مسیر پایدار و دستاوردهای ایشان نمونه‌ای درخشان از تعهد و پیشرفت در جهت خدمت به جامعه و ساختن جامعه‌ای مقاوم‌تر و پایدارتر است.۲