فهرست عناوین
مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری در شهرهای عضو گروه بریکس
شهرها، به عنوان مراکز اصلی جمعیت و فعالیت‌های اقتصادی، به طور فزاینده‌ای در معرض انواع بحران‌ها، از بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل گرفته تا چالش‌های اجتماعی-اقتصادی مانند همه‌گیری‌ها و نابرابری، قرار دارند.
گروه بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی)، با دارا بودن بخش قابل توجهی از جمعیت جهان و شهرهای بزرگ و در حال توسعه، با چالش‌های منحصربه‌فردی در زمینه مدیریت بحران و افزایش تاب‌آوری شهری مواجه است.
این مقاله به بررسی اهمیت مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری در شهرهای عضو بریکس می‌پردازد و راهکارهایی برای بهبود آن ارائه می‌دهد.
اهمیت مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری
مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری، دو مفهوم مرتبط اما متمایز هستند. مدیریت بحران به مجموعه‌ای از اقدامات قبل، حین و بعد از وقوع بحران اشاره دارد که هدف آن کاهش خسارات و بازگشت سریع به شرایط عادی است.
تاب‌آوری شهری، به توانایی شهر در جذب، سازگاری و بازیابی از شوک‌ها و تنش‌ها اشاره دارد. در شهرهای عضو بریکس، با توجه به رشد سریع شهرنشینی، فقر، نابرابری و تغییرات اقلیمی، اهمیت این دو مفهوم دوچندان می‌شود.
عدم توجه به مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری می‌تواند منجر به خسارات جانی و مالی گسترده، اختلال در خدمات اساسی و تضعیف توسعه پایدار شود.
چالش‌های مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری در شهرهای بریکس
شهرهای عضو بریکس با مجموعه‌ای از چالش‌های مشترک در زمینه مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری روبرو هستند:
- رشد سریع شهرنشینی: افزایش جمعیت شهری، بدون برنامه‌ریزی مناسب، منجر به گسترش حاشیه‌نشینی، کمبود مسکن و زیرساخت‌های ناکافی می‌شود که شهرها را در برابر بحران‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند.
- تغییرات اقلیمی: افزایش دما، خشکسالی، سیل و سایر رویدادهای شدید آب و هوایی، تهدیدی جدی برای شهرهای بریکس محسوب می‌شوند.
- نابرابری اجتماعی و اقتصادی: فقر، نابرابری و تبعیض، می‌تواند آسیب‌پذیری برخی گروه‌های اجتماعی را در برابر بحران‌ها افزایش دهد.
- کمبود منابع و ظرفیت: بسیاری از شهرهای بریکس با کمبود منابع مالی، فنی و انسانی برای مدیریت موثر بحران‌ها مواجه هستند.
- حکمرانی ضعیف: فقدان هماهنگی بین نهادهای مختلف، مشارکت محدود شهروندان و شفافیت ناکافی، می‌تواند مانع از مدیریت موثر بحران شود.
راهکارهای بهبود مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری در شهرهای بریکس
برای بهبود مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری در شهرهای بریکس، اتخاذ رویکردی جامع و چندوجهی ضروری است:
- تقویت برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای: توسعه برنامه‌های جامع شهری و منطقه‌ای با در نظر گرفتن ریسک‌های مختلف و توجه به توسعه پایدار.
- سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مقاوم: بهبود کیفیت و مقاومت زیرساخت‌های حیاتی مانند آب، برق، فاضلاب و حمل و نقل.
- توانمندسازی جوامع محلی: افزایش آگاهی و مشارکت شهروندان در برنامه‌ریزی و مدیریت بحران.
- تقویت همکاری‌های بین‌المللی: تبادل تجربیات و بهترین روش‌ها در زمینه مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری بین کشورهای بریکس و سایر کشورها.
- استفاده از فناوری‌های نوین: بهره‌گیری از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات، سنجش از دور و هوش مصنوعی برای پیش‌بینی، پایش و مدیریت بحران‌ها.
- توسعه سیستم‌های هشدار سریع: ایجاد و تقویت سیستم‌های هشدار سریع برای کاهش خسارات ناشی از بحران‌ها.
نتیجه‌گیری
مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری، از اولویت‌های اصلی برای شهرهای عضو بریکس است.
با اتخاذ رویکردی جامع و چندوجهی، و با توجه به چالش‌های منحصربه‌فرد هر شهر، می‌توان تاب‌آوری شهری را افزایش داد و شهرها را برای مقابله با بحران‌های آینده آماده کرد.
همکاری و هم‌افزایی بین کشورهای عضو بریکس در این زمینه، می‌تواند نقش مهمی در توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی شهروندان ایفا کند.
