مدیریت مورد در مددکاری اجتماعی | Case management

مدیریت مورد (Case management) فرآیندی است که دربردارنده برنامه­ ریزی، جستجو، حمایت و نظارت بر خدمات از سوی سازمان­های مختلف اجتماعی و یا سازمان­های مراقبت­های بهداشتی- درمانی به نمایندگی از مددجویان است. این فرآیند مددکاران اجتماعی را قادر می­ سازد در یک سازمان یا سازمان­های مختلف، به منظور هماهنگ کردن تلاش­های خود برای ارائه خدمات به مددجو از طریق کار تیمی حرفه­ ای، گستره وسیعی از خدمات مورد نیاز را ارائه دهند. مدیریت مورد، افزایش مشکلات را از طریق تقسیم خدمات، گردش مالی و هماهنگی کافی میان ارائه دهندگان خدمات، محدود می­ سازد. مدیریت مورد می­تواند در یک سازمان بزرگ، در یک برنامه اجتماعی که خدمات را هماهنگ می­ سازد و یا در خانواده صورت گیرد.

توجه به سیستم­های زیر در مدیریت مورد در مددکاری اجتماعی حائز اهمیت است:

• مددجو و سیستم مددجو

اصطلاح مددجو به شخص یا خانواده­ ای گفته می­شود که دریافت کننده خدمات مدیریت مورد است؛ به عبارت دیگر، تمرکز اصلی مدیریت مورد بر اهداف، نیازها و نقاط قوت مددجو و سیستم مددجو است. اصطلاح مددجو اغلب به یک فرد اشاره دارد اما گاه خانواده را نیز در برمی­ گیرد. هر سازمانی مددجو را به گونه­ ای تعریف می­کند و معمولاً منابع مالی در این تعریف نقش تعیین کننده دارد. در برخی از مُدل­های مدیریت مورد، ممکن است افراد ذی­نفع، مصرف­ کننده، بیمار و یا اصطلاحات دیگر به جای مددجو به کار رود. سیستم مددجو هم شامل مددجو و هم اعضایی است که در شبکه حمایتی مددجو (اعضای خانواده، دوستان، اجتماع مذهبی یا ارائه دهندگان خدمات) قرار دارند.

• خانواده و سیستم خانواده

اصطلاح خانواده توسط هر فردی به گونه­ ای متفاوت تعریف می­شود و ممکن است شامل خانواده مبدأ، همسران یا شرکای جنسی، فرزندان، خانواده گسترده، دوستان و یا دیگر افرادی که از مددجو حمایت می­کنند، باشد. خانواده­ ها ممکن است از یکدیگر در زمینه­ های مختلف عاطفی، مالی، درمانی، جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی حمایت کنند. آن­ها همچنین ممکن است در رابطه با تصمیم­ گیری در مورد مراقبت­های بهداشتی، ارائه خدمات، امور مالی یا حقوقی برنامه ­ریزی کنند. چنین حمایت­هایی که افراد و خانواده ­ها ممکن است به عنوان مراقبت شناسایی نمایند و احتمال دارد به صورت پاره ­وقت یا تمام وقت، از فاصله نزدیک یا دور به مددجو ارائه شود در مدیریت مورد مورد توجه قرار می­ گیرد. علاوه بر این برخی از اعضای خانواده ممکن است برای خدمات مراقبت از خرید برنامه­ هایی که تحت کنترل و هدایت مصرف کنندگان است، استفاده کنند. سیستم خانواده شامل مددجو و خانواده است. با این حال، این سیستم شامل افرادی که رابطه آن­ها بر حسب رابطه مالی یا حرفه­ ای شکل می­گیرد، نیست؛ از طرفی این افراد (متخصصان مراقبت­ های بهداشتی، کارکنان مراقبت از خانه، وکلا، سرپرستان، مدیران و سایر ارائه دهندگان خدمات) از جمله بخش­های مهم سیستم مددجو به شمار می­ آیند.

• فرهنگ

فرهنگ (Culture) بر ارزش­ها، ادراکات و اهداف مددکار اجتماعی و مددجو در مدیریت مورد تأثیر می­ گذارد. شناخت فرهنگ ممکن است منوط به نژاد، قومیت و ملیت باشد اما محدود به آن نیست؛ و موارد گسترده­ تری از جمله مهاجرت، طبقه اجتماعی و اقتصادی، سن، جنسیت، هویت جنسی، گرایش جنسی، وضعیت خانوادگی، معنوی، مذهبی، اعتقادات سیاسی، توانایی جسمانی، روانی و شناختی؛ دانش و سلامت باشد.

• سلامت و مراقبت­های بهداشتی

سازمان بهداشت جهانی (۱۹۴۶- ۲۰۱۱) سلامت را چنین تعریف کرده است: حالت کامل رفاه فیزیکی، روانی، اجتماعی و نه صرفا فقدان بیماری یا ضعف. اصطلاح سلامت و مراقبت­های بهداشتی نه تنها به مراقبت­های جسمانی و پزشکی مربوط می­شود بلکه سلامت روانی- اجتماعی (Psychosocial) و مراقبت­های رفتاری را نیز در بردارد.

نویسنده: کبری واعظی؛ کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی
انتشاریافته در مجموعه رسانه های مددکاری اجتماعی ایرانیان

Reference

• Anastas, j.w. Clark, E. (2013). Social work case management. National association of social workers: 1- 55.