سازمان ملی مددکاری اجتماعی ایران

نظر به اهمیت روز افزون صیانت و پاسداری از سلامت اجتماعی و نیاز روز افزون به دریافت و ارائه خدمات مددکاری اجتماعی و نظر به ضرورت برخورداری از وجود سازمانی با مأموریت ذاتی تعریف شده و مستقل و متمرکز در حوزه مسائل اجتماعی که برخوردار از امکان تعامل و همکاری با تمامی قوا و دستگاههای دولتی و بخش های غیر دولتی در صحنه های ملی و بین المللی نیز باشد.

پیشنهاد میگردد تأسیس “سازمان ملی مددکاری اجتماعی جمهوری اسلامی ایران” در محضر پیشکسوتان، اساتید و بزرگان این عرصه در حوزه های مختلف ستادی، دانشگاهی و … مورد بررسی و مطالعه قرار بگیرد.

در این راستا نکات قابل تأمل ذیل یادآور میگردد:

* ارتقاء جایگاه سازمانی مددکاران اجتماعی با توجه مقتضیات زمانی
* یکپارچه سازی مدیریت، حمایت و بهینه سازی خدمات مددکاری اجتماعی در کشور
* تدوین ضوابط و مقررات و دستورالعمل های مرتبط با اهداف مددکاری اجتماعی
* تجمیع و تمرکز در سیاستگذاری، برنامه ریزی و راهبردها
* نظارت هر چه بیشتر و بهتر بر دفاتر متعدد و پراکنده مددکاری در سازمانهای دولتی و غیر دولتی
* رصد و دیده بانی تهدیدات و آسیبهای اجتماعی بصورت کاملاً تخصصی و کاربردی
* مشاوره عالی در تنظیم برنامه های آموزشی و پژوهشی
* ارائه و دفاع از لوایح اجرایی به مسئولین و دستگاههای ذیربط
* هم چنین نظارت و پیگیری مستقیم بر فعالیتهای اجرایی و چگونگی هزینه کرد اعتبارات

و البته دلایل عدیده دیگر که از حوصله این یادداشت خارج و اساساً در این مقطع ضرورتی برای مطرح شدن ندارند.

سازمان ملی مددکاری اجتماعی کشور میتواند زیر مجموعه نهاد ریاست جمهوری باشد و از برکت شورای عالی مددکاری اجتماعی نیز برخوردار باشد. بدیهی است چنین سازمانی میتواند بعنوان عالی ترین مرجع مددکاری اجتماعی دارای جایگاه ویژه ای باشد و بر تمامی فعالیتهای این حوزه نظارت و حکمیت داشته باشد.

فعالیت ها و مسئولیت هایی که در اولین ملاحظات میتوان مد نظر قرار داد عبارتند از:

* توسعه مدیریت و تصدی همه جانبه بر مددکاری اجتماعی کشور
* مرجعیت و حکمیت تخصصی در حوزه آسیبهای اجتماعی
* نظارت کیفی و کمی بر خدمات ارائه شده در حوزه مددکاری اجتماعی
* انجام و اجرای پروژه های تحقیقاتی و پژوهشی
* ترغیب وتشویق، هدایت و حمایت مشارکت های مردمی و بخش خصوصی
* حمایت از پروژه های پژوهشی و کاربردی
* ساخت و ساماندهی اطلاعات مرتبط با توسعه اهداف مددکاری اجتماعی
* هماهنگی های ستادی و اجرایی بین سازمانی و فرابخشی
انشاا… اساتید، پیشکسوتان و فرهیختگان در صورتی که این پیشنهاد را مفید یافتند تمامی ابعاد و زوایای پیدا و پنهان آن را مورد بررسی قرار خواهند داد.

تأسیس این سازمان میتواند مددکاری اجتماعی را در هیأت دولت صاحب صندلی کند.

 همچنین انجمن ها و اتحادیه های صنفی می توانند در شورای عالی مددکاری اجتماعی کشور از جایگاهی برخوردار بوده و ایفای نقش نمایند. در زندگی اجتماعی امروز بسیاری از فعالیت ها در حوزه های مختلف در تأثیر و تأثر متقابل بوده و این روند رشد و شدت بیشتری نیز خواهد یافت چه بهتر آنکه در تصمیمات کلان کشور نیز جامعه مددکاران اجتماعی ایران دارای جایگاه سازمانی باشند چرا که توسعه پیشگیری و ارتقاء سلامت اجتماعی مأموریت ذاتی مددکاران اجتماعی است.

مددکاری اجتماعی قبل از آسیب، حین گرفتاری و پس از بهبودی و برون رفت از چالش بحق میتواند در پیشگیری، درمان و بازیابی و توانمندسازی ایفای نقش کند و کاملاً بر حق به نظر میرسد که در تمامی این مراحل دارای تریبون و فرصت اعمال و اظهار نظر داشته باشد.

ضرورت توسعه و سامان دهی تشکل های متفرق و پراکنده در بدنه دولتی و غیر دولتی، ایجاد انسجام و یکپارچگی در فعالیت های موازی و گاه ناهمخوان در عرصه آسیب های اجتماعی بیش از پیش خود را نمایان ساخته است، خالی از تعارف به نظر میرسد در حوزه سلامت و پیشگیری از آسیب های اجتماعی واقعاً نیاز به بازبینی و تجدید نظر در حوزه های مختلف ادارای، علمی و عملی هستیم، سلامت اجتماعی در معرض تهدید است و جای تعارف نیست. شایسته است که بر توان و چابکی خود بیافزاییم و بحمد الهی و صد البته ما قدرت عبور از این چالش را نیز داریم.

ارتقای سلامت اجتماعی، پیشگیری از آسیب ها و توانمندسازی حوزه تخصصی مددکاران اجتماعی است و بالاخره روزی فرا خواهد رسید که این باور در جایگاه سازمانی مناسب خود قرار گیرد.

وضعیت سلامت اجتماعی می توانست بهتر از این باشد و به همین دلیل روشن و به دور از جنجال و پرگویی عملکرد سازمانهای متصدی جای تجدید نظر دارد.

همه ی سلامت پیشگیری نیست، تاب آوری، مداخلات و امداد و حمایتهای اجتماعی ساختار اداری خاص خود را نیز طلب میکند. بایستی با تأمل بیشتری به مجموعه عوامل اثرگذار در این حوزه نگاه دوباره ای انداخت.

انشاا… تأسیس سازمان ملی مددکاری اجتماعی کشور میتواند ساختاری منسجم با مأموریتی مشخص را در مباحث اجتماعی فراهم کند که به یاری خداوند در حوزه های مختلف عملیاتی، دانشگاهی، صنفی و اداری بر مسائل اجتماعی و صنف متولی آن حکمیت قانونی داشته باشد.

سازمان ملی مددکاری اجتماعی کشور می تواند بعنوان عالی ترین مرجع در بالاترین سطح وضعیت اجتماعی را رصد، آفات و بیماریهای اجتماعی را شناسایی و به درمان چاره اندیشی کند. چه بسا تصمیماتی در حوزه های اقتصاد، محیط زیست، آموزش و پرورش و … هست که بایستی تبعات و پیامدهای اجتماعی آن نیز مورد توجه و دقت نظر واقع شود و این خود نیز میتواند مزیتی دیگر باشد.

مسأله گشاییِ اجتماعی مأموریت اصلی این سازمان خواهد بود، توسعه مدیریت بر سلامت و عدالت اجتماعی و حفظ یکپارچگی رویه در مددکاری اجتماعی میتواند این سازمان را به قرارگاه علمی، ستادی و عملیاتی در شناسایی و گشایش مسائل اجتماعی تبدیل کند. خیمه ای که ستون اصلی آن بر کسوت و تخصص دانشگاهی مددکاران اجتماعی تکیه میزند.

این در حالی است که مددکاری اجتماعی بصورت ذاتی در پیشگیری، درمان، توانمندسازی و توانبخشی اثربخش و دارای مأموریت سازمانی است و هم اکنون خود از ساختاری سازمانی بی نصیب است.

سازمان ملی مددکاری اجتماعی میتواند محل تبادل آرا، تمرکز قوا و بستر گفتگوی اندیشمندان و فعالان اجتماعی را فراهم کند.

وجود چنین سازمانی میتواند راهنمای سازمانهای دولتی و غیردولتی در سطوح ملی و حتی بین المللی باشد و آنها را در انجام فعالیت های پیشگیرانه و اجرای راهبردها یاری کند و از سوی دیگر در توسعه عدالت و شاخص های اجتماعی هم بصورت کلان ایفای نقش نماید.

سازمان ملی مددکاری اجتماعی میتواند دستگاههای دولتی و مردم را برای مدیریت و کنترل سلامت اجتماعی توانمند کند و سیاستگذار و مروج سلامت اجتماعی باشد و در این خصوص با لحاظ نمودن مولفه های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و … حتی تبلیغ و اقدام به جلب مشارکت نماید و یا حمایت ها و فعالیت های سازمانهای مردمی را سامان دهد.

سازمان ملی مددکاری اجتماعی توسعه و عدالت اجتماعی را مأموریت ذاتی خویش دانسته و با طرح مطالبات فراهم ساز قانونی فرصت ها و تخصیص آنها بشمار آید.

سازمان ملی مددکاری اجتماعی هم چنین میتواند :

• در حوزه سلامت و آسیب های اجتماعی تدوین سیاست نماید.
• تبعات اجتماعی تصمیمات وعملکرد سازمانها را آشکار و هدایت نماید.
• موانع و چالشهای اجتماعی را رصد و معرفی کند.
• ارتباطات پیچیده و غیر قابل تفکیک افراد و محیط های اجتماعی را تحلیل و از مراکز رسمی تولید آمار و داده های اجتماعی بشمار آید.
• سلامت بیشتری در زندگی و کار فراهم آورد.
• به خدمات اجتماعی، آموزشی و بهداشتی جهت و مسیر ارائه دهد.
• اقدام اجتماعی را تسهیل و ترغیب نماید.
• مشارکت های بین بخشی و روش هایی اجرایی را تسهیل کند.
• برای تهدیدات و آسیب های جدید، تاب آوری و قدرت پاسخ سازی فراهم آورد.

در خاتمه لازم به یادآوری است که نگارنده طرح پیشنهادیِ این چنین را مستلزم بررسی های دقیق تر میداند.

نویسنده: محمدرضامقدسی؛ مدیر و موسس خانه تاب آوری
انتشار یافته در مجموعه تخصصی مددکاری اجتماعی ایرانیان