مددکاری اجتماعی پزشکی و کارکردهای آن

مددکاری اجتماعی پزشکی و کارکردهای آن

• تاریخچه

۱-۱- ایرلند و بریتانیا:

• ایرلند و بریتانیا اولین کشوررهایی هستند که به ضرورت مددکاری اجتماعی پزشکی در توسعه ی مراقبت بالینی در حوزه های اجرایی و حمایتی اذعان کردند. مددکاران اجتماعی پزشکی در ایرلند و بریتانیا قبلاً به عنوان خیرین Almoners یا همان خیرین بیمارستانی شناخته می شدند.
• در ایرلند تاریخچه مددکاری اجتماعی پزشکی به دکتر Ella Webb بر می گردد که در سال ۱۹۱۸ یک مکان خیریه را برای کودکان بیمار در بیمارستان Adelaide در دوبلین تأسیس کرد و Winifred Alcick کسی است که به عنوان یک خیّر آموزش دید  و با دکتر Ella Webb در بیمارستان کار کرد.
• در سال ۱۹۶۴ موسسه ی خیرین که در سال ۱۹۴۵ در بریتاتیا شکل گرفته بود به نام موسسه مددکاران پزشکی تغییر نام پیدا کرد. این موسسه یکی از سازمانهای تأمین کننده مالی انجمن بریتانیایی مددکاری اجتماعی بود که درسال ۱۹۷۰ شکل گرفت.
• در سال ۱۹۷۴ در بریتانیا مددکاران اجتماعی پزشکی از خدمات پزشکی HSN به دپارتمان خدمات اجتماعی محلی انتقال پیدا کرد و به طور عمومی به عنوان مددکاران اجتماعی بیمارستان شناخته شدند.

۲-۱-ایالات متحده امریکا

Richard Clarke Cabot در بیمارستان عمومی ماساچوست جایگاهی را جهت مددکارن اجتماعی بیمارستانی یا مددکاران اجتماعی پزشکی ایجاد کرد. از دیدگاه اپیدمیولوژیک این مسأله از نظر پیشگیری و کنترل شیوع سفلیس و سل مهم بود.

۲- مددکاری اجتماعی پزشکی چیست؟

مددکاری پزشکی بخشی از تیم مراقبت پزشک بین رشته ای است که مداخلات لازم را جهت حمایت از بیماران و خانواده های آنها و گروهها طی بهبودی و یا سازگاری با بیماریشان فراهم می کند.

مددکاری اجتماعی پزشکی حمایتهای روانی – اجتماعی، مدیریت مورد، آموزش روانی، مشاوره و ارجاع به سایر خدمات را فراهم می کند و آنها همچنین نقشهای اجرایی چون طراحی برنامه و مدیریت توسعه پزشکی و پیشگیری از بیماریها و ارائه حمایت جهت دسترسی به تسهیلات مراقبت پزشکی را فراهم می کنند.

۳- کارکردهای مددکاری اجتماعی پزشکی

• ارزیابی روانی– اجتماعی: ارزیابی نقاط ضعف و قوت بیمار، خانواده و سیستمهای حمایت اجتماعی جهت کمک به کارکردهای فردی درون جامعه؛
• آموزش به خانواده درباره نیازهای جسمی – روانی اعضای خود و چگونگی راههای دستیابی آنها به  منابع داخلی و خارجی و نیز میانجیگری در رابطه با تعارضات خانوادگی؛
• مشاروه به اشخاص، زوجها و خانواده ها در موقعیتهایی که بیماران از سلامت روانی پائینی رنج می برند مانند اضطراب، افسردگی و سازگاری مانند قطع عضو، از دست دادن شنوایی، مراقبت از خانواده که از مشکل دمانس رنج می برند؛
• ارزیابی خطر، ارزیابی خطر خود آسیبی ماند خود کشی و سایر خطرها مانند خشونتهای خانگی، سالمندآزاری، کودک آزاری؛
• ارزیابی مالی و مدیریت مالی، تحقیق و ارجاع موارد برای حمایتها و کمکهای مالی به منظور اجرای برنامه مراقب؛
• خدمات ارجاعی و اطلاعاتی؛
• ارتباط دادن بیماران و مراقبت کنندگان به منابع جامعه ای و نظامهای مراقبت بهداشتی.

۴- مهارتهای مورد نیاز مددکاری اجتماعی پزشکی

• مددکاران اجتماعی پزشکی به بیمار و خانواده های آنها کمک می کنند که بتوانند بحرانهای زندگی خود را که به خاطر شرایط مزمن پزشکی ایجاد شده است مدیریت کنند و به پیشرفت بهزیستی روانی و فیزیکی خود تمرکز کنند و این نقش به کمک ارزیابی های روانی – اجتماعی، ارزیابیِ نیازها و مشاوره ها حاصل می شود.
• کمک به ترخیص بیمار از بیمارستان، مجموعه عواملی است که در روند ترخیص تأثیرگذار است. در بیمارستانهای خصوصی و عمومی ممکن است به بیمار اجازه داده شود در بیمارستان بماند در حالی که از نظر پزشکی نیازی نیست. تأخیر در ترخیص می تواند برای بیمارستان هزینه داشته باشد و برای بیمار بستگی به منابع مالی وی دارد.
• مددکار اجتماعی پزشکی باید مهارت کار هماهنگ با سایر اعضای تیم مراقبت را داشته باشد و این مهارت را داشته باشد که تعارضهای تیمی را مدیرت کند و نیز مددکاران باید مهارتهای تحلیل و ارزیابی قوی داشته باشند و بتوانند با زبان پزشکی با بیمار و خانواده ارتباط برقرار کنند و به طور وسیع و موثر ارتباط درمانی با بیماران برقرار کنند.
• مددکاران اجتماعی پزشکی باید علاقه مند باشند که از بیماران حمایت کنند، به ویژه در مواقعی که مددکار تشخیص می دهد ممکن است رفاه و بهزیستی فرد در خطر باشد و یا هرگونه استرسی در فرایند ترخیص که ممکن است بیمار را در خطر قرار دهد.

مثال: بیمار سالمندی که به تنهایی نیز زندگی می کند، در حال ترخیص از بیمارستان است و برای وی خدمات در منزل نیز در گرفته شده است اما مددکار با توجه به ارزیابی های روانی- اجتماعی که بعمل می آورد تشخیص می دهد که حتی بیمار با این خدمات در منزل نیز قادر به مدیریت زندگی خود نمی باشد و او تیم پزشکی را از این مسأله آگاه می کند.

مددکار اجتماعی در فر ایند ترخیص تأثیرگذار است، حتی اگر لازم باشد ترخیص را به تأخیر بیاندازد.

مددکاران اجتماعی پزشکی با بیمارانی مواجه هستند که با مشکلات مختلف روانی– اجتماعی به بیمارستان مراجعه می کنند و به ارزیابی و درمان نیاز دارند، بیمارانی که ممکن است مشکلاتی چو ن بی خانمانی، بیکاری های طولانی مدت، فقدان درآمد، فقدان حمایتهای بیمه ای، تاریخچه زندان، مشکات سوء مصرف مواد و … را تجربه کنند. بعضی وقتها البته مشکل خیلی ساده است مانند بیماری که صرفاً به کرایه اتوبوس یا یک جفت کفش جهت ترخیص نیازمند باشد.

فاطمه جعفری؛ دکتری تخصصی مددکاری اجتماعی
پایگاه اطلاع رسانی مددکاران اجتماعی ایران