تاب آوری در مشاوره چیست؟

تاب آوری در مشاوره

کارگروه مترجمین رسانه تاب آوری اجتماعی ایران

تاب آوری در مشاوره چیست؟ اگرچه در بین فرهنگ‌های مختلف، نسبت به تعاریف تاب‌آوری اختلاف نظر وجود دارد، اما محققان در خصوص این موضوع توافق دارند که مهارت‌ها و نقاط قوت خاصی که در دوران کودکی به دست می‌آیند به ایجاد تاب‌آوری کمک می‌کنند.

مهارت‌ها و روابط اجتماعی قوی در جوانان، به مبحث مدیریت استرس کمک می‌کند.

به نظر می رسد کسانی که در فعالیت های فوق برنامه مانند ورزش یا موسیقی مشارکت می کنند، مهارت های بین فردیِ قوی دارند که باعث افزایش اعتماد به نفس و بلوغ شان می شود.

مشارکت در فعالیت‌ها همچنین باعث افزایش میزان ارتباطات با دیگران می‌شود که موجب تسهیل شدنِ سیستم‌های پشتیبانی قوی می گردد.

توانایی تعامل و داشتن روابط مثبت با همسالان و بزرگسالان (توأم با ارتباطات مؤثر و نشان دادن حریم شخصی مناسب) موجب ایجاد عزت نفس می شود.

توانایی حل مسئله، نمایش فعال تاب آوری است. توانایی مدیریت احساسات خود و ارزیابی واکنش عاطفی دیگران در توسعه و حفظ تاب آوری بسیار مهم است.

عوامل محیطی مرتبط با تاب‌آوری عبارتند از: سطح اجتماعی- اقتصادی بالاتر، سطوحی که مراقبین بیش از حد تحت فشار نیستند و بر امنیت مالی تمرکز دارند.

وجود ثبات در مدارس و محیط های آموزشی که در آن خلاقیت ها و استعدادها پرورش می یابند و مورد احترام قرار می گیرد، از عوامل مهم در پرورش تاب آوری است.

عوامل دیگری که تاب‌آوری را تقویت می‌کنند، شامل خانواده‌های سالم و باثبات هستند که تبعات رشدیِ مطلوب را در کودکان موجب می شوند و مثوله فرزندپروری مطلوب که توأم با استقلال، همکاری، شایستگی و خودتنظیمی در عین مدنظر قراردادنِ حریم مناسب ارتقا می‌دهند.

مزاج نیز با تاب آوری مرتبط است. کودکان با صفات خاصی به دنیا می آیند که در طول زمان این صفات و ویژگی های فردی ماندگار می شوند و توسط محیط اجتماعی تغییر یافته و شکل می گیرند. تناسب “خوب” بین والدین و فرزندان برای پیوند و رشد بعدی بسیار مهم است.

تاب آوری در طول زمان رشد می کند و یک ویژگی محسوب نمی شود.

تحقیقات در مورد تاب آوری شامل: عباراتی مانند مقابله انطباقی، مقابله عاطفی، تاب آوری روانی، خوش بینی آموخته شده، سرسختی، شکوفایی است. این اصطلاحات تا حدودی به جای هم نیز استفاده می شوند.

تاریخچه مطالعه تاب آوری

نورمن گرمزی اولین بار، زمانی که شروع به مطالعه بزرگسالانِ مبتلا به اسکیزوفرنی (در دهه ۱۹۴۰) کرد اصطلاح تاب آوری را ابداع نمود.

کار او باعث شد تا عواملی را کشف کند که افراد را از آسیب شناسی روانی باز می دارد. در دهه ۱۹۷۰، او بر شناسایی عوامل خطر و توسعه استراتژی های تاب آوری تمرکز کرد.

افزایش علاقه به تحقیقات تاب آوری در نتیجه شناسایی بیشتر جوانانِ در معرض خطر برای مشکلات جدی مادام العمر، و تمایل همزمان برای شناسایی عواملی که باعث کاهش یا جلوگیری از وقوع این مشکلات می شوند، رخ داده است.

یک ارزیابی پرکاربرد برای شناسایی تاب آوری، تست غربالگری رشدی دنور، توسط ویلیام کی فرانکنبورگ در دهه ۱۹۶۰ ایجاد شد. دانشمندان به کشف نقاط قوت و عواملی که منجر به تاب آوری می شود ادامه می دهند.

زمانی که دانشمندان امی ورنر، مایکل راتر و گارمزی دریافتند که بیش از ۳۰ درصد از افرادی که در شرایط مخاطره آمیز یا پرخطر زندگی می‌کنند، علیرغم سختی‌های شدید، زنده می‌مانند و رشد می‌کنند، متعهد شدند که چه نقاط قوتی چنین محافظتی را فراهم می‌کنند.

شرایط مرتبط با نامگذاریِ شرایط در معرض خطر شامل: فقر، ناامیدی، سطوح پایین‌تر اجتماعی- اقتصادی، بی‌ثباتی فرهنگی تحصیلی، مهارت‌های بین فردی ضعیف، سوءظن و بدبینی، دسترسی محدود به مراقبت‌های بهداشتی، مهارت‌های تفکر انتقادی ضعیف، ضعف ذهنی و یا سلامت جسمانی، رفتارهای ضداجتماعی، خانواده های ناپایدار، عدم اعتقاد به خدا یا قدرت برتر، تربیت ناهماهنگ و فقدان صمیمیت و محبت می‌شود.

توسعه تاب آوری

دانشمندان در سرتاسر رشته ها شروع به تشخیص بسیاری از عوامل مشترکی کرده اند که با تاب آوری روانی و عاطفی مرتبط است.

مطالعات طولی متعدد بررسی کرده اند که چه عواملی در تاب آوری مشمول زمان نقش داشته اند. یک دسته از عوامل شامل پیوند نوزاد و سبک دلبستگی است.

سبک‌های دلبستگی، زمینه را برای ارزش‌ها، نگرش‌ها و مهارت‌های اساسی فراهم می‌کنند که برای توسعه تاب‌آوری ضروری هستند.

سبک های دلبستگی در اوایل کودکی شروع به رشد می کنند و تا بزرگسالی اصلاح می شوند. بنابراین، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که والدین از طریق مُدل‌سازی، تأثیر عمده‌ای بر توسعه تاب‌آوری دارند.

حمایت کردن، آموزش خوداتکایی و مهارت های بین فردی، تعیین حدود مناسب، نشان دادن عشق و تسهیل دلبستگی و پیوند سالم، و  آموزش ارزش های اخلاقی، مهارت های حل مسئله و خودکنترلی همچنین محیطی که در آن دمای عاطفی نشان داده می شود برای توسعه تاب آوری ضروری است.

صفاتی همچون خُلق و خو و ویژگی های محیطی نیز نقش دارند، اما به نظر می رسد تأثیر کمتری در توسعه تاب آوری دارند. علاوه بر عوامل مرتبط با رشد تاب‌آوری در کودکان، محققان در حال شناسایی ویژگی‌های تاب‌آوری در بزرگسالان میانسال و مسن‌تر هستند.

بزرگسالانی که بحران‌ها را تجربه می‌کنند زمانی که از نظر اجتماعی باثبات باشند، بتوانند احساسات خود را با دوستان و همسالان خود به اشتراک بگذارند، از نقاط قوت خود برای مقابله با فعالیت‌های روزانه استفاده کنند و در صورت نیاز به دنبال دریافت کمک های حرفه‌ای باشند، بهترین نتیجه را دریافت خواهند داشت.

کسانی که تاب آوری را حفظ می‌کنند، هنگام وقوع بحران دست به کار می‌شوند، چون بر اساس نگرش‌شان ناملایمات را بخشی از زندگی می‌دانند. آنها برای حل مشکلات، پرورش و مراقبت از خود برای سالم ماندن، مدیریت احساسات خود و احساس واقع بینانه، به سختی احساس شایستگی می کنند.

افراد تاب آور در سختی معنا پیدا می کنند. این معناسازی، تمایل به تسهیلِ رشدِ شخصی و تجدید حس سپاسگزاری از زندگی دارد. به نظر می رسد بزرگسالانی که می توانند به آینده نگاه کنند و بر گذشته تمرکز نکنند بهترین نتیجه را دریافت خواهند کرد.

با مدنظر قراردادن حجم بالای استرس‌های روانی- اجتماعی در دهه گذشته، از جمله بلایای طبیعی در سرتاسر جهان، رکودهای اقتصادی و درگیری‌های بین‌المللی، محققانِ به‌ویژه علاقه‌مند به ترویج و توسعه تاب آوری، عواملی هستند که به رشد و شکوفایی انسانها کمک می‌کنند، نه اینکه صرفاً به روند زنده ماندشان کمک کنند!

تاب آوری در همه حوزه ها و فرهنگ ها در حال آزمایش و مطالعه است. محققان آموخته اند که تاب آوری در طول زمان ایجاد می شود.