تاب آوری در برابر استرس و اعتیاد به مواد مخدر

کاری از کارگروه مترجمین رسانه تاب آوری اجتماعی ایران

بیشتر تحقیقات در مورد تاب آوری بر روی مشخصات بیولوژیکی و رفتاری افراد متمرکز شده است که در برابر ابتلا به بیماری های روانپزشکی مانند افسردگی و PTSD و نیز قرار گرفتن در معرض استرس انعطاف پذیر هستند.

با این حال، مطالعات صورت گرفته در مورد تاب آوری در برابر اثرات استرس در شروع، حین و عود اختلالات اعتیاد آور بسیار محدود است.

در واقع، تقریباً تمام تحقیقات در مورد اختلالات مصرف مواد (SUD) روی خطر متمرکز شده است. یعنی عواملی که فرد را مستعد ابتلا به یک اختلال اعتیاد می کند.

آسیب پذیری در برابر اثرات سوء مصرف مواد مخدر به عوامل متعددی از جمله عوامل بیولوژیکی مانند بار ژنتیکی بستگی دارد که با تجارب زندگی و محیطی که فرد در آن زندگی می کند، اصلاح می شود.

تجربیات استرس زا تأثیر عمیقی بر مغز می گذارند، به همین دلیل استرس می تواند آسیب پذیری در برابر اعتیاد را افزایش دهد.

قرار گرفتن در معرض استرس، به ویژه در اوایل زندگی و نوجوانی، باعث تغییرات طولانی مدت در پاسخ فیزیولوژیکی به استرس، واکنش عاطفی، سیستم پاداش مغز و پردازش شناختی می شود، که همگی به افزایش آسیب پذیری برای ایجاد SUD کمک می کنند.

با این حال، همانطور که قبلاً گفته شد، اکثر مردم در برابر استرس مقاوم هستند. در نتیجه، تنها درصد کمی از افرادی که یک رویداد آسیب‌زا را تجربه می‌کنند یا در معرض استرس مزمن قرار می‌گیرند، دچار اختلال اعتیاد می‌شوند.

در سال های اخیر انگیزه مهمی در مطالعه تاب آوری برای ایجاد یک SUD یا یک رفتار اعتیاد آور وجود داشته است. در واقع، تا سال ۲۰۱۰، ادبیات مربوط به تاب‌آوری و اعتیاد نادر بوده است، در حالی که در ده سال گذشته تعداد آثار در مورد این موضوع به طور تصاعدی افزایش یافته است. مطالعات اپیدمیولوژیک ارتباط مشهودی را بین میزان تاب‌آوری پایین (اغلب در دوران نوجوانی) و افزایش رفتارهای اعتیادآور نشان می‌دهد.

تاب آوری عامل تعدیل کننده رابطه بین استرس و اختلالات مصرف الکل (AUD) است و به شدت با کاهش خطر AUD مرتبط است، اگرچه یک رابطه علّی مستقیم وجود ندارد بلکه یک همپوشانی بین تأثیرات ژنتیکی و محیطی وجود دارد.

مُدل‌های حیوانی مورد استفاده برای مطالعه تأثیر استرس بر اعتیاد به مواد مخدر نیز در تحقیقات برای شناسایی ویژگی‌های رفتاری و فیزیولوژیکی که ویژگی‌های انعطاف‌پذیریِ حیوانات در برابر اثرات استرس بر ویژگی‌های پاداش‌دهنده مواد مخدر را مشخص می‌کند، گنجانده می‌شوند. و همچنین بسترهای عصبی زیستی فرآیند تاب آوری.

پرداختن به دیدگاه تاب آوری در مطالعه رفتارهای اعتیاد آور به عنوان راهی برای افزایش دانش در مورد علوم اعصاب اعتیاد امیدوارکننده است.

با این حال، همانطور که رودزینسکی و همکاران اشاره کردند، در استفاده از مفهوم تاب‌آوری در زمینه اعتیاد به مواد مخدر، مشکلاتی وجود دارد، به‌ویژه در رابطه با تعریف و عملیاتی‌سازی آن به عنوان یک ویژگی، به عنوان یک فرآیند یا، همانطور که بیشتر رایج است، یک نتیجه (به عنوان مثال، عدم وجود SUD).

به علاوه، تمایز بین تاب‌آوری (مفهومی با معانی چندگانه) و انعطاف پذیری، که یک ویژگی شخصیتی است که با مشکلات الکل/مواد مخدر مرتبط است و به‌عنوان «توانایی انطباق انعطاف‌پذیر کنترل تکانه نسبت به تقاضای زمینه‌ای» تعریف می‌شود، مهم است.

برخی از مطالعات، تاب آوری را به عنوان ظرفیت حفظ بهبودی و عدم بازگشت مجدد به مصرف مواد مخدر در طول دوره بهبودی تعریف می کنند.

از این نظر، مطالعات تصویربرداری عصبی نشان داده‌اند که مورفولوژی محافظت‌شده قشر پیش‌پیشانی (PFC) و افزایش درگیری عصبی PFC با بهبودی و انعطاف‌پذیری در برابر عود در بیماران وابسته به الکل مرتبط است.

مطالعات دیگر مصرف دارو را به عنوان یک عامل استرس زا یا عامل خطر برای تاب آوری در نظر می گیرند (به عنوان مثال)، در حالی که برخی از مطالعات، تاب آوری در برابر استرس را ارزیابی نمی کنند.

در آخرین مورد از مطالعات صورت گرفته، مفهوم تاب آوری برای طراحی پاسخِ کاهش‌یافته به داروهای سوء مصرف در جوندگانی که در معرض دستکاری ژنتیکی یا دارویی قرار گرفته‌اند، استفاده می‌شود.