این مقاله شما را با ۳ راهکار عملی مهم جهت آموزش مهارت‌ها به کودکان دارای ناتوانی آشنا می‌سازد.
راهبردهای عملی تاب آوری کودکان دارای ناتوانی
راهبردهای عملی تاب آوری کودکان دارای ناتوانی از طریق یادگیری مهارت ها
کاری از کارگروه مترجمین رسانه تاب آوری ایران
نکات کلیدی در این مطلب:
می توانید با گفتن، نشان دادن یا آموزش گام به گام به کودکان دارای ناتوانی کمک کنید تا مهارت های جدیدی را بیاموزند.
می توانید با تمرکز بر مهارت‌هایی که می‌خواهند یاد بگیرند و برایشان سودمند است، کودکان را برای یادگیری تشویق کنید.
وقتی به کودکان دارای ناتوانی کمک می‌کنید مهارت‌های جدید را بیاموزند، خوب است که درخواست حمایت کنید.
تاب آوری کودکان دارای ناتوانی در رشد مهارت ها
این مقاله شما را با ۳ راهکار عملی برای آموزش مهارت‌ها به کودکان دارای ناتوانی آشنا می‌کند:
- دستورالعمل: آموزش با گفتن
الگوسازی: آموزش با نشان دادن
آموزش گام به گام
آموزش مهارت‌ها به کودکان دارای معلولیت شغل مهمی است و دریافت حمایت می‌تواند به شما کمک کند در مورد آن احساس اطمینان کنید.
متخصصانی که با فرزند شما کار می کنند احتمالا ایده ها و استراتژی های خوبی برای کمک به یادگیری فرزند شما خواهند داشت.
انتخاب مهارت هایی برای آموزش به کودکان دارای ناتوانی
اگر مهارت‌های مناسبی را برای آموزش به فرزندتان انتخاب کنید، می‌تواند به فرزندتان انگیزه دهد، اعتماد به نفس او را تقویت کند و احتمال یادگیری موفقیت‌آمیز را افزایش دهد.
مهارت های مناسب مهارت هایی هستند که فرزند شما:
-از نظر جسمی و فکری توانایی یادگیری دارد
-میخواهد یاد بگیرد
برای مثال، از مهارت هایی که به آنها کمک می کند مستقل تر شوند، سود خواهند برد.
هنگامی که مهارت‌هایی را به کودک خود آموزش می‌دهید، می‌توانید استراتژی مناسبی را برای کمک به یادگیری او انتخاب کنید.
اگر در هر زمان فقط بر آموزش یک چیز تمرکز کنید، احتمالاً فرزند شما با موفقیت بیشتری یاد خواهد گرفت. به عنوان مثال، کودک مبتلا به فلج مغزی ممکن است از انرژی جسمی و ذهنی زیادی صرفاً برای ایستادن روی صندلی استفاده کند، بنابراین یادگیری هر چیز دیگری در هنگام نشستن برای او دشوار است.
دستورالعمل: آموزش از طریق گفتن
این آموزش به کودک شما کمک می کند تا با توضیح دادن اینکه چه کاری انجام دهد یا چگونه آن را انجام دهد یاد بگیرد. اگر قبل از شروع یادگیری برنامه ریزی کنید، این استراتژی بهترین کار را دارد.
قبل از اینکه تو شروع کنی
- به این فکر کنید که فرزندتان چقدر می‌تواند تمرکز کند و آیا می‌تواند در آن زمان کار را انجام دهد.
- یک برنامه ساده از کاری که می خواهید فرزندتان یاد بگیرد، تهیه کنید. اگر کار شامل چندین بخش است، دستورالعمل های خود را به یک سری مراحل ساده تقسیم کنید.
- به این فکر کنید که چگونه دقیقاً آنچه را که می خواهید فرزندتان انجام دهد توضیح دهید. به عنوان مثال، به جای «برای مدرسه آماده شوید»، بگویید: «دندان‌هایت را تمیز کن و بعد برای مدرسه لباس بپوش». سعی کنید با ۱-۲ دستورالعمل خاص شروع کنید و سپس مراحل بیشتری را اضافه کنید.
- اگر کودک شما در درک کلمات مشکل دارد، می توانید از یک پوستر یا تصاویر برای توضیح آنچه می خواهید فرزندتان انجام دهد استفاده کنید.
همانطور که می روید
- مطمئن شوید که توجه فرزندتان را جلب کرده اید.
- اگر فرزندتان می تواند ارتباط چشمی برقرار کند، او را تشویق کنید که در حین صحبت کردن به شما نگاه کند.
- از زبانی استفاده کنید که فرزندتان آن را بفهمد. جملات خود را کوتاه و ساده نگه دارید و مدام بررسی کنید که فرزندتان متوجه شده است.
- به فرزندتان بگویید دقیقاً چه کاری می خواهید انجام دهد. به عنوان مثال، «لباس‌هایت را در بند بگذار» واضح‌تر از «لباس‌هایت را روی زمین نگذار».
- لحن آرام و مثبت را هدف قرار دهید. اگر شما ناامید یا ناراحت به نظر می رسید، حواس کودک شما گیج می شود.
- زمان کافی (حداکثر یک دقیقه) را برای پاسخ دادن به کودک خود در نظر بگیرید، و سپس زمانی که فرزندتان از دستورات شما پیروی می کند، بسیار تحسین کنید.
- دقیقاً بگویید فرزندتان چه کاری را درست انجام داده است.
همانطور که فرزندتان یاد می‌گیرد، دستورالعمل‌ها و تذکرات کمتری بدهید، تا زمانی که بتوانید آنها را به‌طور کامل حذف کنید.
وقتی دستورالعمل ها کار نمی کنند
کودکان ممکن است به دلایل زیادی از دستورالعمل ها پیروی نکنند. مثلاً ممکن است متوجه نشوند. آنها ممکن است به فرصت های بیشتری برای تمرین نیاز داشته باشند تا بتوانند کاری را که شما از آنها می خواهید انجام دهند. ممکن است خسته یا گیج شده باشند، یا شاید نخواهند کاری را که شما می‌خواهید انجام دهند.
می‌توانید سعی کنید فرزندتان را تماشا کنید تا بفهمید چرا از دستورالعمل‌ها پیروی نمی‌کند و آیا می‌توانید برای کمک به او چیزها را تغییر دهید. به عنوان مثال، آیا این یک کار عملی است که بتوانید برای فرزند خود الگو قرار دهید؟ آیا این یک کار پیچیده است که باید به مراحل کوچکتر تقسیم شود؟ یا می توانید چند روز دیگر یا در زمان دیگری از روز دوباره امتحان کنید؟
شما می توانید با کاهش عوامل حواس پرتی و اطمینان از اینکه محیطی برای یادگیری کودک شما فراهم شده است، به یادگیری موفقیت آمیز کمک کنید. همچنین مهم است که مراقب زمانی که فرزندتان علاقه خود را از دست می دهد یا خسته می شود، باشید.
الگوسازی: آموزش با نمایش
آموزش دادن به فرزندتان با نشان دادن کارهایی که باید انجام دهد مُدل‌سازی نامیده می شود.
به عنوان مثال، شما به جای اینکه به فرزندتان بگویید چگونه اسباب‌بازی‌ها را جمع کند، فنجان را بشوید یا به حیوان خانگی غذا بدهد، بیشتر به او «نشان می‌دهید».
همچنین می‌توانید از الگوسازی برای کمک به فرزندتان جهت یادگیری نحوه تعامل با دیگران استفاده کنید – برای مثال، از معلم کمک بخواهید یا خود را به شخص دیگری معرفی کنید. مُدل‌سازی روشی عالی برای آموزش مهارت هایی است که به سختی با کلمات توضیح داده می شوند، مانند زبان بدن و لحن صدا.
اگر پیروی از دستورالعمل های شفاهی یا برقراری تماس چشمی با شما برای فرزندتان مشکل باشد، مُدل‌سازی نیز ممکن است گزینه خوبی باشد.
مُدل‌سازی به این معناست که فرزند شما می‌تواند به اعمال و رفتار شما نگاه کند، در حالی که شما به او نشان می‌دهید که چه کاری باید انجام دهد، نه چهره شما که به او می‌گویید.
اگر فرزند شما بتواند کارهایی که دیگران انجام می دهند را ببیند و تقلید کند، الگوسازی ممکن است برای او کارساز باشد.
قبل از اینکه تو شروع کنی
- مطمئن شوید که توجه فرزندتان را جلب کرده اید.
- اول از فرزندتان بخواهید تماشا کند و سپس به آرامی حرکت کند تا کودکتان بتواند به وضوح ببیند که شما چه می کنید.
- اگر کودکتان در مواجهه با شما تلاش می‌کند از اعمال شما کپی کند، اجازه دهید کودکتان کنار شما بنشیند یا در حالی که از پشت به تماشای شما می‌نشیند، از شما کپی کند.
همانطور که می روید
- اگر کار پیچیده است، آن را تجزیه کنید. با ساده ترین قسمت شروع کنید و قبل از اینکه به قسمت بعدی بروید، به فرزندتان زمان بدهید تا آن را امتحان کند.
- به بخش های مهم کاری که انجام می دهید اشاره کنید. به عنوان مثال، “ببین که من چگونه هستم …”.
- از نظرات «با صدای بلند فکر کردن» استفاده کنید. به عنوان مثال، “این کاملاً درست نبود – فکر می کنم دوباره آن را امتحان خواهم کرد”.
- به فرزندتان این فرصت را بدهید که بعد از تماشای شما تمرین کند و به او دستور دهید تا مراحل را به او یادآوری کند.
وقتی کار تمام شد
- در صورت نیاز مُدل سازی را تکرار کنید.
- فرزندتان را تحسین و تشویق کنید.
- به فرزندتان فرصت های زیادی برای تمرین این مهارت بدهید، از جمله در مکان ها یا موقعیت های جدید.
مهم است که رفتاری را که نمی‌خواهید فرزندتان یاد بگیرد الگوسازی نکنید – برای مثال، وقتی سخت است تسلیم شوید، یا وقتی عصبانی هستید صدایتان را بلند کنید. ممکن است بخواهید ایده های ما را برای مدیریت رفتار فرزندتان امتحان نمایید.
آموزش گام به گام
برخی از کارها یا فعالیت ها پیچیده هستند یا باید به ترتیب خاصی انجام شوند.
برای این کارها، می‌توانید کار را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید و هر بار یک قدم به کودک خود آموزش دهید.
به عنوان مثال، نحوه لباس پوشیدن شما به این صورت است:
- لباس ها را بیرون بیاور
- زیر شلواری بپوش
- جوراب بپوش
- پیراهن بپوش
- شلوار بپوش
- پُلیور بپوشید.
هر یک از این مراحل را می توان به بخش هایی نیز تقسیم کرد. برای مثال، می‌توانید «یک پُلیور را بپوشید» را به این شکل توضیح دهید:
- به روش صحیح با پُلیور روبرو شوید.
- پُلیور را روی سر خود بکشید.
- یک بازو را از پایین بیاورید.
- بازوی دیگر را نیز پایین ببرید.
- پُلیور را به سمت پایین بکشید.
ایده آموزش گام به گام این است که مرحله به مرحله آموزش داده شود.
وقتی فرزند شما اولین قدم را یاد گرفت، شما مرحله بعدی را آموزش می دهید، سپس مرحله بعدی و سایر را.
تا زمانی که فرزندتان بتواند تمام کار را خودش انجام دهد، ادامه دهید.
شما می توانید از دستورالعمل ها و مُدل سازی برای کمک به فرزندتان در یادگیری هر مرحله استفاده کنید.
یک پوستر یا کارت های تصویری که هر یک از مراحل را نشان می دهد نیز می تواند کمک کننده باشد.
آموزش با گام های عقب
اغلب ایده خوبی است که یک کار پیچیده مانند لباس پوشیدن را با شروع از آخرین مرحله به جای مرحله اول آموزش دهید. به این می گویند آموزش معکوس.
برای مثال، اگر می‌خواهید برای پوشیدن پُلیور از آموزش به عقب استفاده کنید، می‌توانید به فرزندتان کمک کنید پُلیور را روی سرش بگذارد و بازوهایش را داخل آن بگذارد. سپس او را وادار کنید تا آخرین مرحله را انجام دهد، یعنی پایین کشیدن پُلیور.
هنگامی که کودک شما می تواند پُلیور را به سمت پایین بکشد، از کودک خود بخواهید که بازوهای خود را پایین ببرد و سپس پُلیور را پایین بکشد. همینطور ادامه دهید تا زمانی که فرزندتان در هر مرحله از کار تسلط پیدا کند و بتواند تمام کار را انجام دهد.
بیشتر اوقات، بهتر است ابتدا مرحله آخر را آموزش دهید. این به این دلیل است که اغلب باارزش ترین چیز در مورد یک آموزش یا کار، به پایان رساندن آن است.
همچنین، احتمال بیشتری وجود دارد که یک پاداش طبیعی برای اتمام آخرین مرحله وجود داشته باشد.
به عنوان مثال، “پوشیدن کفش هایم را تمام کردم، بنابراین می توانم اکنون بازی کنم”. این پاداش های طبیعی باعث می شود کودک شما انگیزه داشته باشد.
به فرزندتان کمک کنید مراحل را کامل کند
شما ممکن است با اشاره کردن، یادآوری قدم بعدی یا کمک فیزیکی به فرزندتان کمک کنید.
به عنوان مثال، دستان خود را روی دست های فرزندتان بگذارید و او را در میان حرکات راهنمایی کنید. با یادگیری مهارت جدید، می توانید به تدریج کمک خود را حذف نمایید.
