شبکه های اجتماعی، تاب آوری و عزت نفس: خودارزیابی مداوم به صورت روزمره، رقابت و مقایسه دستاوردهای خود با سایر کاربران، درک نادرست از خصوصیات فیزیکی/عاطفی/اجتماعی دیگران، احساس حسادت و رفتار خودشیفتگی- همه اینها عواملی هستند که ممکن است بر روی اعتماد به نفس به طور مثبت یا منفی تأثیر بگذارند.
رسانه های اجتماعی و تاب آوری
شبکه های اجتماعی، تاب آوری و عزت نفس
کاری از کارگروه مترجمین رسانه تاب آوری احتماعی ایران
بسیاری از نویسندگان اصطلاح «عزت نفس» را به‌عنوان «مولفه خود ارزیابی (درجه‌ای که فرد برای خود پاداش در نظر می گیرد، ارزش می‌گذارد، تأیید می‌کند یا دوست دارد)» تعریف می‌کنند. عزت نفس پایین با بسیاری از بیماری های روانی از جمله افسردگی، اختلالات خوردن و اعتیاد مرتبط است. مطالعات اخیر نتایج متناقضی را در مورد تأثیر بالقوه فیس بوک و سایر شبکه های اجتماعی بر روی عزت نفس ارائه کرده است.
یکی از توضیحات احتمالی در خصوص رابطه منفی فیس بوک و عزت نفس این است که همه پلتفرم های شبکه های اجتماعی که در آنها خودارائه ای فعالیت اصلی کاربر است باعث ترویج رفتار خودشیفتگی می شود.
بر اساس گزارشی از یافته های یک مطالعه تحقیقاتی که در آن ۱۰۰ کاربر فیس بوک در دانشگاه یورک مورد بررسی قرار گرفتند، گزارش هایی از عزت نفس و شخصیت خودشیفته ارائه شده است.
نتایج نشان داد که افراد با عزت نفس پایین تر از نظر داشتن محتوای خود تبلیغیِ بیشتر در پروفایل های شبکه های اجتماعی شان فعال تر هستند.
به عبارت دیگر، برخی از فعالیت های فیس بوک (مانند ویژگی «عکس اصلی») با عزت نفس اندازه گیری شده با مقیاس عزت نفس روزنبرگ، همبستگی منفی داشتند.
از سوی دیگر، برخی از نویسندگان نتایجی را ارائه کرده‌اند که نشان می‌دهد استفاده از فیسبوک ممکن است واقعاً عزت نفس را افزایش دهد.
مطالعه‌ای که توسط گونزالس و هنکاک انجام شد شامل گروه‌هایی از دانش‌آموزان بود که در معرض سه حالت مختلف قرار گرفتند: قرار گرفتن در معرض آینه، قرار گرفتن در معرض نمایه فیسبوک خود و تنظیم کنترل.
سطح عزت نفس در همه شرکت کنندگان با استفاده از مقیاس عزت نفس روزنبرگ برآورد شد. نتایج نشان داد که تأثیرات مثبت فیس بوک بر عزت نفس از مُدل به اصطلاح فراشخصی حمایت می کند که در آن ارائه انتخابی خود تأثیر مثبتی بر برداشت از خود دارد.
با توجه به داده های ادبیات اخیر و همچنین تحقیقات فوق الذکر، در واقع چندین مدل/نظریه در مورد تأثیر احتمالی ارتباطات رایانه ای بر عزت نفس در عموم جامعه وجود دارد.
نظریه خودآگاهی عینی ۲۹ پیشنهاد می کند که هر محرکی که باعث شود خود به آگاهی تبدیل شود، منجر به کاهش تصور از خود می شود.
این محرک ها عبارتند از نگاه کردن به خود در آینه، شنیدن صدای خود، نوشتن رزومه شخصی یا هر موقعیت دیگری که در طی آن توجه آزمودنی بر روی خود متمرکز می شود.
این احتمال وجود دارد که یک کاربر معمولی فیس بوک هر روز چندین بازدید داشته باشد. به صفحه نمایه خودش که در طی آن عکس های پست شده قبلی، داده های بیوگرافی، وضعیت رابطه و غیره را مشاهده می کند. همه این رویدادها، به ویژه با توجه به داده های مشابه به دست آمده از پروفایل سایر کاربران، ممکن است منجر به کاهش عزت نفس کوتاه مدت یا بلندمدت شود.
«مُدل فراشخصی» رفتار فرد در طول ارتباطات رایانه‌ای، که در مطالعه گونزالس و هنکاک ذکر شد، نیز یکی از عوامل احتمالی است که می‌تواند عزت نفس یک کاربر فیسبوک را تعدیل کند.
این مُدل بر مزیت‌های ارتباط رایانه‌ای نسبت به ارتباطات رو در روی مرسوم از این نظر تأکید می‌کند که کاربران می‌توانند خود را به طور مؤثرتری به دیگران ارائه دهند.
در واقع، پیشنهاد می‌شود که هنگام استفاده از یک پلتفرم آنلاین، موضوع مورد نظر زمان بیشتری برای انتخاب، تأکید و ارائه جنبه‌های شخصیت، منش و خلق و خوی فرد دارد که توسط سایر کاربران فیسبوک با دید مطلوب‌تری برخوردار باشد.
این برخلاف تعامل رودرروی متعارف است که در آن سوژه زمان و فرصت کافی برای ارائه ویژگی های مثبت خود به صورت انتخابی ندارد.
بر اساس این مُدل، می‌توانیم فرض کنیم که این خودارائه‌ای انتخابی در یک شبکه اجتماعی و افزایش شکل‌گیری رابطه، تأثیرات مثبتی بر خود ارزیابی و در نتیجه عزت نفس دارد.
با این حال، این احتمال وجود دارد که تأثیر کلی شبکه های اجتماعی بر عزت نفس بسیار پیچیده تر باشد.
خودارزیابی مداوم به صورت روزمره، رقابت و مقایسه دستاوردهای خود با سایر کاربران، درک نادرست از خصوصیات فیزیکی/عاطفی/اجتماعی دیگران، احساس حسادت و رفتار خودشیفتگی- همه اینها عواملی هستند که ممکن است بر روی اعتماد به نفس به طور مثبت یا منفی تأثیر بگذارند. البته متأسفانه، علیرغم چندین تلاش تحقیقاتی در طول دهه گذشته، این موضوع هنوز حل نشده باقی مانده است و احتمالاً سالهای زیادی می گذرد تا ماهیت واقعی این رابطه را درک کنیم.
